Ηφαιστίων κι Αλέξανδρος (15) - Γαυγάμηλα

Η μάχη στα Γαυγάμηλα το 331πΧ ήταν περίπου τελειωτική για την τύχη της περσικής αυτοκρατορίας. Ο Δαρείος είχε συγκεντρώσει όσα στρατεύματα μπορούσε - ακόμα κι Έλληνες μισθοφόρους. Οι δυνάμεις του υπερτερούσαν σαφώς σε αριθμό, αλλά οι τακτικές κινήσεις του Αλεξάνδρου και, ως ένα βαθμό η λιποψυχία του Δαρείου όταν αντιλήφτηκε τον κίνδυνο να βρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με το φοβερό αντίπαλο, έγειραν ξανά, όπως στην Ισσό, τη ζυγαριά υπέρ των Ελλήνων. 

Λίγες εβδομάδες μετά τη μάχη, ο Αλέξανδρος προχώρησε στην πλησιέστερη μεγάλη πόλη, τα Άρβυλα, όπου ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ασίας σε μια μεγάλη τελετή. 

Από τους ιστορικούς γνωρίζουμε ότι στην τελική φάση της μάχης ο Ηφαιστίων τραυματίστηκε αρκετά σοβαρά στο χέρι (από ακόντιο). Το τραύμα δεν φαίνεται να δημιούργησε αξεπέραστο πρόβλημα και η υγεία του Ηφαιστίωνα αποκαταστάθηκε. Μπορούμε λογικά να φανταστούμε ότι ο Αλέξανδρος θα ήταν ανήσυχος τις πρώτες μέρες, όσο δεν υποχωρούσε ο πυρετός. 
  
Το ποίημα παρουσιάζεται σαν επιστολή του Αλεξάνδρου προς τη μητέρα του Ολυμπιάδα. Αναφέρει τα της νίκης και μιλάει μετά για τον τραυματισμό του Ηφαιστίωνα. Τίποτα το παράξενο ή κρυφό (είναι εξάλλου ιστορικά βεβαιωμένο πως καί ο Ηφαιστίων αλληλογραφούσε με την Ολυμπιάδα και δεν έκρυβε την ειδική σχέση που έδενε τους δύο φίλους κι εραστές). Αλλά και η αναφορά στην Ιλιάδα είναι σημαδιακή. Ο Αλέξανδρος αντιλαμβάνεται πως οι παραλληλισμοί με το αθάνατο έπος κάπου σταματάνε: Αχιλλέας εκείνος, δεν θέλει φυσικά να χάσει τον Πάτροκλό του! 

ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ

μάθε, μητέρα,

πως μάχη μέγιστη, μάχη μαχών

κερδήθηκε χτες στα Γαυγάμηλα των Αρβύλων!

βαθιά στην Ασία εξιλέωσα το άγος των Μακεδόνων

που μήδισαν έξι γενεές πριν,

εκδικήθηκα τους συλημένους ναούς,

τις ανόσιες πυρπολήσεις, τις Αθηναίες κόρες, μητέρα!

φυγάς ο Δαρείος, φυγάς ο Δαρείος ξανά!

αλλά κι αν γιος του Δία ο γιος σου

και ήδη βασιλιάς της Ασίας αδιαφιλονίκητος,

από την περασμένη νύχτα

τον ανήσυχο Αχιλλέα υποδύομαι

στο προσκέφαλο του Πατρόκλου:

τραυματίας σοβαρά ο Ηφαιστίων,

- στη θέση μου χτυπημένος ο φίλος μου -

πασχίζει να αποδιώξει πόνο και πυρετό

για να χαρώ τη νίκη μας, τη νίκη μας

ανένδοιαστα…

γιατί χωρίς αυτόν στο πλάι μου,

μεθαύριο στα Άρβυλα,

ποια χαρά νίκης να χαρώ ; ποια βασιλεία ;

και στην Ιλιάδα των εφηβικών μας χρόνων

μετά τη μήνι του Αχιλλέα, μητέρα, τί ;