Ηφαιστίων κι Αλέξανδρος (16) - Περσέπολη

Για την πυρπόληση των ανακτόρων της Περσέπολης υπάρχουν ουσιαστικά δύο εκδοχές: ότι ο Αλέξανδρος είχε από πριν αποφασίσει ότι δεν έπρεπε να μείνει τίποτα από τα μεγαλοπρεπή κτίρια που είχε ανεγείρει η περσική δυναστεία, και η δεύτερη εκδοχή, πιο συναρπαστική, ότι στο τέλος μιας μεγάλη γιορτής με πλούσια οινοποσία, η Αθηναία εταίρα Θαϊδα πρότεινε να "τα κάψουν όλα", όπως είχαν κάψει οι Πέρσες την Ακρόπολη 150 χρόνια πριν. Και χωρίς να εκφράσει αντίρρηση ο Αλέξανδρος - ή και με την ενεργή συμμετοχή του - γρήγορα τα λόγια της εταίρας έγιναν πράξη...

Στο ποίημα, που διαδραματίζεται την αυγή της πυρπόλησης, ο Ηφαιστίων εκφράζει τη λύπη του για τα γενόμενα. Δεν παίρνει σαφή θέση για το ποιος ξεκίνησε τη φωτιά. Μέμφεται (με ήπιο τόνο) τον Αλέξανδρο που δεν εμπόδισε την πυρπόληση και λέει ότι η γιορταστική βραδιά θα μπορούσε να είχε τελειώσει πολύ πιο ευχάριστα. Υπενθυμίζει πως χρειάστηκαν να περάσουν με βήματα βαριά (τρικλίζοντας) από χώρους που ήδη λαμπάδιαζαν.

Στο τέλος μπαίνει ένα νέο στοιχείο: η οινοποσία, η μέθη. Στα πρώτα χρόνια της εκστρατείας ο Αλέξανδρος ήταν πολύ εγκρατής. Άρχισε να πίνει μετά τα 25 του. Μαζί του μάλλον κι ο Ηφαιστίων. Αποτέλεσμα - άμεσο ή έμμεσο - της κραιπάλης η καταστροφή της Περσέπολης; Δεν θα το μάθουμε ποτέ...

ΠΕΡΣΕΠΟΛΗ

 
κάηκαν! κάηκαν τα ανάκτορα, οι κήποι!
δάδες πολλές, αλλά η μία η πρώτη που έγλειψε
τα χρυσοποίκιλτα παραπετάσματα,
ποιανού χέρι, ποιανού θολού ματιού
δεν θα το μάθουμε ποτέ!
- ΘαΪδα μαινόμενη θα πουν μερικοί…
 
Περσέπολη!
ένα όνομα στην άμμο έμεινε,
ανάγλυφα βασιλικά, αστέγαστα..
 
γιατί, Αλέξανδρε;
δικό σου πια το ανάκτορο.
μ’ ένα σου νεύμα,
μ’ ένα σου νεύμα θα έσβηναν οι φλόγες,
μ’ ένα σου νεύμα
θα μας τύλιγε η νύχτα ήσυχα
και ήρεμα ερωτικά,
 
αντί να τρικλίζουμε σε αβέβαιους θαλάμους
με μάτια καιγόμενα,
στύλο προς στύλο να ψάχνουμε σκοτάδι λυτρωτικό 
σε αφύλακτες πύλες μέθης… 
 

Υπερηφάνεια για την ομοφυλόφιλη ιδιότητα

Για τη σημερινή εκδήλωση στην Πλατεία Κλαυθμώνος στην Αθήνα έχουν γραφεί πολλά και πολλά ακόμα θα διαβάσουμε τις επόμενες μέρες.
Δεν συμφωνώ με τον ισχυρισμό ότι εκ του αποτελέσματος κρίνεται ένα εγχείρημα. Πολλά πράγματα ξεκινάνε με καλό σκοπό, το αποτέλεσμα δεν δικαιώνει πάντα τις προσδοκίες.

Επίδειξη και πρόκληση δεν συνιστούν επιχειρήματα. Η σκέψη μου τριγυρνάει επίμονα στο ερώτημα: οι "άλλοι", αυτή η μεγάλη πλειοψηφία των "άλλων", τί εντυπώσεις θα αποκομίσουν; Οι καλοθελητές των τηλεοπτικών θα δώσουν τη δική τους οπτική αντίληψη, ως συνήθως. Πειστικός, αντικειμενικός σχολιασμός θα ακουστεί απόψε, αύριο;

Διαφωνώ και με την έννοια "υπερηφάνεια" (pride). Για ένα κατόρθωμα της ζωής μου, τη δημιουργία έργου, την επαγγελματική ή κοινωνική καταξίωση, μάλιστα, να νιώθω υπερήφανος. Αλλά να νιώθω υπερήφανος - και να το διαλαλώ κιόλας - για το πως συνουσιάζομαι ή απλώς ποια παρέα, ποια συντροφιά προτιμώ στο μακρύ ταξίδι της ζωής, όχι... όχι... Δεν έκανα τίποτα για να γεννηθώ όπως γεννήθηκα, δεν οδήγησα συνειδητά τις ορμές μου προς τη μία ή άλλη κατεύθυνση. Είμαι, απλούστατα, αυτός που είμαι. Αυτό δεν είναι λόγος υπερηφάνειας ή έπαρσης. Και η επίδειξη περισσεύει.

Η επιδεικτική "υπερηφάνεια" του ενός ενδέχεται να "τραυματίσει" την καλώς εννοούμενη αυτοεκτίμηση του "άλλου".
Αυτό επιδιώκουμε;

Ηφαιστίων κι Αλέξανδρος (15) - Γαυγάμηλα

Η μάχη στα Γαυγάμηλα το 331πΧ ήταν περίπου τελειωτική για την τύχη της περσικής αυτοκρατορίας. Ο Δαρείος είχε συγκεντρώσει όσα στρατεύματα μπορούσε - ακόμα κι Έλληνες μισθοφόρους. Οι δυνάμεις του υπερτερούσαν σαφώς σε αριθμό, αλλά οι τακτικές κινήσεις του Αλεξάνδρου και, ως ένα βαθμό η λιποψυχία του Δαρείου όταν αντιλήφτηκε τον κίνδυνο να βρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με το φοβερό αντίπαλο, έγειραν ξανά, όπως στην Ισσό, τη ζυγαριά υπέρ των Ελλήνων. 

Λίγες εβδομάδες μετά τη μάχη, ο Αλέξανδρος προχώρησε στην πλησιέστερη μεγάλη πόλη, τα Άρβυλα, όπου ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ασίας σε μια μεγάλη τελετή. 

Από τους ιστορικούς γνωρίζουμε ότι στην τελική φάση της μάχης ο Ηφαιστίων τραυματίστηκε αρκετά σοβαρά στο χέρι (από ακόντιο). Το τραύμα δεν φαίνεται να δημιούργησε αξεπέραστο πρόβλημα και η υγεία του Ηφαιστίωνα αποκαταστάθηκε. Μπορούμε λογικά να φανταστούμε ότι ο Αλέξανδρος θα ήταν ανήσυχος τις πρώτες μέρες, όσο δεν υποχωρούσε ο πυρετός. 
  
Το ποίημα παρουσιάζεται σαν επιστολή του Αλεξάνδρου προς τη μητέρα του Ολυμπιάδα. Αναφέρει τα της νίκης και μιλάει μετά για τον τραυματισμό του Ηφαιστίωνα. Τίποτα το παράξενο ή κρυφό (είναι εξάλλου ιστορικά βεβαιωμένο πως καί ο Ηφαιστίων αλληλογραφούσε με την Ολυμπιάδα και δεν έκρυβε την ειδική σχέση που έδενε τους δύο φίλους κι εραστές). Αλλά και η αναφορά στην Ιλιάδα είναι σημαδιακή. Ο Αλέξανδρος αντιλαμβάνεται πως οι παραλληλισμοί με το αθάνατο έπος κάπου σταματάνε: Αχιλλέας εκείνος, δεν θέλει φυσικά να χάσει τον Πάτροκλό του! 

ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ

μάθε, μητέρα,

πως μάχη μέγιστη, μάχη μαχών

κερδήθηκε χτες στα Γαυγάμηλα των Αρβύλων!

βαθιά στην Ασία εξιλέωσα το άγος των Μακεδόνων

που μήδισαν έξι γενεές πριν,

εκδικήθηκα τους συλημένους ναούς,

τις ανόσιες πυρπολήσεις, τις Αθηναίες κόρες, μητέρα!

φυγάς ο Δαρείος, φυγάς ο Δαρείος ξανά!

αλλά κι αν γιος του Δία ο γιος σου

και ήδη βασιλιάς της Ασίας αδιαφιλονίκητος,

από την περασμένη νύχτα

τον ανήσυχο Αχιλλέα υποδύομαι

στο προσκέφαλο του Πατρόκλου:

τραυματίας σοβαρά ο Ηφαιστίων,

- στη θέση μου χτυπημένος ο φίλος μου -

πασχίζει να αποδιώξει πόνο και πυρετό

για να χαρώ τη νίκη μας, τη νίκη μας

ανένδοιαστα…

γιατί χωρίς αυτόν στο πλάι μου,

μεθαύριο στα Άρβυλα,

ποια χαρά νίκης να χαρώ ; ποια βασιλεία ;

και στην Ιλιάδα των εφηβικών μας χρόνων

μετά τη μήνι του Αχιλλέα, μητέρα, τί ;